Anayasa'mızın 59.maddesi uyarınca spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu tahkim yoluna başvurulabilmektedir. Türkiye'de spor uyuşmazlıklarını çözmeye yetkili iki tane tahkim kurulu mevcuttur. Bunlar Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Tahkim Kurulu ve Spor Genel Müdürlüğü (SGM) Tahkim Kuruludur.
Abdülkadir Güzeloğlu &
Tarık Kurban Türk hukuk düzeninde spor uyuşmazlıklarının tahkim yolu ile çözülebilmesinin en önemli kanuni dayanaklarından bir tanesi Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 59.maddesinde yer almaktadır. Anayasa'mızın 59.maddesi
"Spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu tahkim yoluna başvurulabilir. Tahkim kurulu kararları kesin olup bu kararlara karşı hiçbir yargı merciine başvurulamaz." hükmü ile spor uyuşmazlıklarının tahkim yolu ile çözülmesi gerektiğini ve bu tahkim kurulu kararlarının kesin olduğunu belirtmektedir.
Türkiye'de spor uyuşmazlıklarını çözmeye yetkili iki tane tahkim kurulu mevcuttur. Bunlar Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Tahkim Kurulu ve Spor Genel Müdürlüğü (SGM) Tahkim Kuruludur. TFF Tahkim Kurulu sadece futbol ile ilgili uyuşmazlıkların halli ile ilgilenirken SGM Tahkim Kurulu futbol haricinde kalan spor branşları ile ilgili uyuşmazlıkların çözümünü gerçekleştirmektedir.
TFF Hukuk Kurulları
5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonunun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun çerçevesinde TFF'nin hukuk kurulları İlk Derece Hukuk kuralları ve Üst Hukuk Kurulu olarak ikiye ayrılmaktadır.
İlk Derece Hukuk Kurulları
İlk derece hukuk kurulları 5894 sayılı Kanun'un 5.maddesi tarafından sıralanmaktadır:
1. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu
2. Disiplin Kurulları
a. İl Disiplin Kurulları
b. Amatör Futbol Disiplin Kurulu (AFDK)
c. Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK)
3. Kulüp Lisans Kurulu
4. Etik Kurulu
Maddeye göre hukuk kurulları kulüp lisansı ile ilgili kararlar almaya veya bu Kanun, TFF Statüsü, TFF’nin diğer talimat ve düzenlemeleri ile diğer yetkili TFF kurul ve organları tarafından alınacak kararlara ilişkin olarak çıkacak ihtilaflarda karar vermeye münhasıran yetkili olarak düzenlenmektedir.
İlgili madde tarafından ilk derece hukuk kurulları tarafından alınan kararların tebliğinden itibaren yedi gün içerisinde itiraz edilmez ise kesinleşeceği belirtilmektedir. Tekrar belirtmek gerekir ki, ilk derece hukuk kurullarının görevlerine giren konularda ve bunlar tarafından verilen kararlara karşı yargı yoluna başvurulamamaktadır.
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu
TFF tarafından hazırlanmış olan Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı'nın 2.maddesi kurulun yargı yetkisini şu şekilde düzenlemektedir.
a) Kulüpler,
b) Kulüpler ile futbolcular, profesyonel teknik adamlar, antrenörler, futbol menajerleri,
c) Futbol menajerleri ile futbolcular, profesyonel teknik adamlar, arasında sözleşmeden doğan futbolla ilgili tüm uyuşmazlıkları, taraflarının başvurusu üzerine münhasıran görevli ve yetkili olarak inceler ve karara bağlar.
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu kararlarını, 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, TFF Statüsü, TFF Talimat ve Düzenlemeleri ile FIFA ve UEFA kurallarını esas alarak Türk maddi hukukuna göre vermektedir.
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu kararları tebliğinden itibaren 7 (yedi) gün içinde, üst hukuk kurulu olan TFF Tahkim Kurulu'na itiraz edilebilmektedir.
Üst Hukuk Kurulu: TFF Tahkim Kurulu
5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonunun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 6.maddesi TFF Tahkim Kurulunu düzenlemektedir. Bu madde Tahkim Kurulu'nun, bağımsız ve tarafsız bir zorunlu tahkim mercii olduğunu düzenlemektedir. Madde TFF Tahkim Kurulunun TFF'nin en üst hukuk kurulu olduğunu belirtmektedir.
Madde TFF Tahkim Kurulu'nun TFF Statüsü ve ilgili talimatlarda belirtilen nitelikteki uyuşmazlıklar ile ilgili nihai mercii olduğunu düzenlemektedir.
Tahkim Kurulunun görevi, TFF Statüsü ve ilgili talimatlar uyarınca karar verme yetkisine sahip kurullar ve organlar tarafından verilecek kararları nihai olarak incelemek ve karara bağlamaktadır.
TFF Tahkim Kuruluna başvuru süresi, kararın tebliğ edilmesinden itibaren yedi (7) gün olarak düzenlenmektedir.
Tahkim Kurulunun görev ve yetkileri TFF Statüsün 62.maddesi tarafından belirlenmektedir.
Bu maddeye göre;
a) Federasyon ile kulüpler, hakemler, futbolcular, teknik direktörler, antrenörler, oyuncu temsilcileri, sağlık personelleri ve diğer yetkililer hakkında Yönetim Kurulu tarafından verilen kararlar,
b) Amatör ve Profesyonel Futbol Disiplin Kurullarının kararlar,
c) Uyuşmazlık Çözüm Kurulu kararlar,
d) Kulüp Lisans Kurulu kararlar,
e) Etik Kurulu kararlar,
f) Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü ve talimatları uyarınca nihai karar verme yetkisine sahip diğer kurulların verdikleri hukuki sonuç doğuran kararlar,
g) Yönetim Kurulu tarafından çıkarılan talimatlar ilgililerinin başvurusu üzerine inceleyerek kesin olarak karara bağlamaktadır.
Futbol Harici Spor Dalları ile ilgili ilişkin Uyuşmazlıkların Halli: Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu
Bağımsız Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin Disiplin İşlemleri başlıklı 18.maddesi, spor federasyonlarının faaliyet alanlarına giren hususlara ilişkin spor ahlakına ve disiplinine aykırı davranışlar ile ilgili disiplin ve ceza işlemlerinin federasyonların bünyesinde yer alan
"disiplin kurulu" veya
"ceza kurulu" tarafından yürütüldüğünü belirtmektedir.
Federasyonların faaliyet alanına girmeyen her türlü uyuşmazlık hakkında ise Spor Genel Müdürlüğü Kurulları Yetkili olmaktadır.
Bağımsız ve federasyonların baskı kuramayacağı bir spor tahkim sistemi oluşturmak amacıyla federasyon bünyesinde faaliyet gösteren kurulların vermiş olduğu kararların federasyonlar dışında yer alan ve bağımsız nitelik taşıyan bir organ tarafından denetlenmesi gerekmektedir.
Bu amaçla, futbol haricindeki diğer bütün spor dallarında, federasyonlar tarafından spor yönetimi ve disipline ilişkin verilmiş olan kararlara karşı itirazlar nihai olarak SGM Tahkim Kurulu tarafından incelenmektedir.
Futbol dışındaki diğer bütün spor federasyonların disiplin talimatlarında, federasyon tarafından verilen ceza ve disiplin kurulları kararlarına karşı SGM Tahkim Kuruluna başvuru yapılabileceği yer almaktadır.
3289 sayılı Kanun'un ek 9, ek 9A ve geçici 11. maddelerine dayanılarak çıkarılmış olan SGM Tahkim Kurulu Yönetmeliğinin 5.maddesi, kurulun görev ve yetkilerini şu şekilde belirtmektedir:
Tahkim Kurulu;
a) Federasyon ile kulüpler, sporcular, hakemler, teknik direktör ve antrenörler arasındaki ihtilafları,
b) Kulüpler ile teknik direktörler, antrenörler ve sporcular arasındaki uyuşmazlıkları,
c) Kulüplerle kulüpler arasında çıkacak anlaşmazlıkları,
d) Federasyonlarca verilecek kararlar ile ceza ve disiplin kurulu kararlarını,
e) Genel Müdürlük ile federasyonlar arasında veya federasyonların kendi arasında çıkacak ihtilaflar hakkında Kurulca belirlenecek bir üyenin başkanlığında Genel Müdürlük ve federasyon temsilcilerinin katılımıyla oluşturulacak olan komisyon kararlarını,
f) Federasyon başkanları ile yönetim, disiplin ve denetim kurulu üyelerinin spor ahlakına ve disiplinine aykırı davranışlarının tespiti halinde Bakan tarafından Genel Müdürlük Merkez Ceza Kuruluna sevk edilmeleri sonucunda Merkez Ceza Kurulunca verilecek kararları,
g) Sportif Değerlendirme ve Geliştirme Kurulu raporlarında yeterli düzeyde görülmeyen veya yapılan denetim sonucu görevi başında kalmasında sakınca görülen federasyon başkanı ve yönetim kurulu üyeleri hakkında karar almak üzere, Bakanın istemi üzerine toplanacak olağanüstü genel kurulu yapacak olan üç kişilik komisyonu belirleyerek bu komisyonun işlem ve kararlarını,
h) Olağan ve olağanüstü genel kurullarını 3289 sayılı Kanunda öngörülen süre ve esaslar dahilinde yapmayan federasyonların genel kurullarını altmış gün içerisinde yapacak olan üç kişilik komisyonu oluşturmak ve bu komisyonun işlem ve kararlarını,
ilgililerin itirazı üzerine inceleyerek kesin sonuca bağlar.
SGM Tahkim Kurulunun görev alanı, futbol dışında kalan diğer spor federasyonları ile ilgili konular olarak belirlenmiştir. SGM Tahkim Kurulu, TFF'nin yetki alanında bulunan futbolla ilgili herhangi bir uyuşmazlığı karara bağlayamamaktadır.
Spor Hukuku hakkında daha fazla bilgi almak ve her türlü sorunuzu iletmek için
info@guzeloglu.legal adresinden bize ulaşabilirsiniz.