? FIFA Oyuncuların Statüsü ve Transferlerine İlişkin Düzenlemeler Kapsamında Yapılan Son Değişiklikler | Güzeloğlu Hukuk Bürosu
Tarih : 07.05.2018

FIFA Oyuncuların Statüsü ve Transferlerine İlişkin Düzenlemeler Nezdinde Gerçekleştirilen Son Değişiklikler

Taraflar arasında var olan ekonomik güç dengesizliğinin neden olduğu adil olmayan sözleşme ve uygulamalarla, zayıf tarafı teşkil eden sporcuların haklarının kulüpler tarafından ihlal edilmesinin engellenmesi ancak hukuk düzeni tarafından korunmaları ile mümkün olabilmektedir.
Abdülkadir Güzeloğlu & Tarık Kurban

Dünya Profesyonel Futbolcular Birliği (‘‘FIFPro’’) tarafından yapılan Avrupa, Amerika ve Afrika’da faaliyet gösteren kulüplerde çalışmakta olan 14.000 oyuncunun dahil olduğu ve 2016 FIFPro Global İstihdam Raporunda ayrıntılı sonuçlarının yayımlandığı bir araştırmaya göre oyuncuların %41’inin geçmiş iki sezon içerisinde maaş ödemelerinde gecikmelerin gecikme yaşandığı veya ödemenin hiç gerçekleşmediği tespit edilmiştir. 

Futbol paydaşları açısından sürdürülemezlik teşkil eden ve futbol ekosistemini negatif yönde etkileyen bu durumun yasal zeminler kapsamında bir an evvel çözüme kavuşturulması gerekmektedir.

Bu ihtiyaç çerçevesinde başta Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (‘‘FIFA’’) ve FIFPro olmak üzere futbol paydaşları çalışmalarına hızlı bir şekilde devam etmektedir.

6 Kasım 2017 tarihine FIFA ve FIFPro arasında mevcut ilişkileri güçlendirmek ve profesyonel futbol dünyasının yönetişimini geliştirmek amacıyla 6 yıllık bir iş birliği anlaşması imzalanmış ve bunun yanında FIFA, FIFPro, Avrupa Kulüpler Birliği (‘‘ECA’’) ve Dünya Ligler Forumu ek bir anlaşma ile FIFA tarafından kurulan ve bünyesinde birçok konfederasyon, üye birlikler ve profesyonel futbol paydaşlarının da yer aldığı “Futbol Paydaşları Komitesi” platformu altında bir araya gelmiştir. Mutabakata varılan iyileştirmeler arasında, oyuncular ve kulüpler arasındaki ihtilafların çözümüne ilişkin olarak, özellikle ifası gecikmiş borçlar için yaptırım kararları ve oyuncuların tek başına antrenman yapmaya zorlanmaları gibi kötü niyet teşkil eden davranışları önlemek adına kuralların güncellenmesi ve yeni kurallar eklenmesi de dahil olmak üzere çeşitli değişiklikler de bulunmaktadır.

Bununla birlikte, 26 Nisan 2018 tarihinde FIFA; FIFPro ile yapılan anlaşma uyarınca, FIFA Oyuncuların Statüsü ve Transferlerine İlişkin Düzenlemelerde (“RSTP”) yapılan değişiklikleri de içeren ve 1 Haziran 2018 tarihinden itibaren geçerli olacak 1625 sayılı Genelge yayımlamıştır.

Genelge ile yapılan değişiklikler, profesyonel oyuncular ile kulüpleri arasındaki ilişkileri düzenlemekte, sözleşmesel ilişkilerin dengesinin korunmasını amaçlamakta ve ihtilafların çözüm mekanizmalarının etkinliğini artmayı hedeflemektedir.



1625 Sayılı Genelge Kapsamında Gerçekleştirilen Önemli Değişiklikler



Madde 14: Kötü Niyetli Davranış ve Haklı Fesih

Dünya çapında az bilinen liglerde faaliyet gösteren kulüpler tarafından yaygın biçimde kullanılan oyuncuları marjinalleştiren, onları tek başına antrenman yapmaya zorlayan, ücret kesintilerini ve sözleşmelerinin feshedilmesini kabul etmeye zorlayan yöntemlerin, 14.maddenin 2.fıkrasında yapılan değişiklikle FIFA tarafından artık tolere edilmeyeceği kesin olarak ifade edilmektedir.

Daha öncesinde kötü niyetli davranışlar yüzünden oyuncunun sözleşmesini feshedebileceğine ilişkin FIFA ve CAS tarafından da onaylanan kararların bulunmasına karşın buna ilişkin düzenlemenin maddeleştirilmiş olması oyuncular açısından çok olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Kulüplerin kötü niyetli davranışları karşısında oyunculara haklı nedenle fesih imkânı veren bu düzenleme aynı zamanda, daha düşük bir ihtimale sahip olsa da oyuncunun kötü niyetli davranışlarının varlığı halinde kulübe de haklı nedenle fesih imkanı vermektedir.

Yeni Mükerrer Madde 14 ve Değiştirilen Madde 18: Vadesi Geçmiş Borçlar Hükümleri

Düzenleme ile eklenen mükerrer madde 14 ile RSTP kapsamında “haklı sebep” kavramı genişletilmekte ve kulübün hukuka aykırı olarak maaşları iki ay boyunca ödememesi halinde futbolcunun kulüp ile olan sözleşmesini tek taraflı olarak haklı sebeple feshedebilmesine imkân tanınmaktadır. Futbolcunun ödemesini aylık olarak alması halinde ise iki aya tekabül eden oransal miktar gözetilmek suretiyle fesih hakkının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti sağlanacaktır.

Değişiklikten önce RSTP haklı neden ile ilgili herhangi bir hüküm içermemekteydi. Bunun yanında, FIFA ve CAS yargılamaları kapsamında ortaya çıkan içtihatlar uyarınca bir kulübün üst üste üç ay maaş ödememesi halinde haklı sebebin ortaya çıktığı kabul edilmekteydi. Bu sürenin kısaltılması ve açıkça düzenlenmek suretiyle yasal olarak daha sağlam bir zeminine oturtulmasının oyuncular için büyük bir öneme sahip olduğu ifade edilmektedir.

Ulusal toplu iş sözleşmeleridir, geçerli bir şekilde müzakere edilmesi ve FIFA Kurallarına hukuki olarak üstünlük sağlaması halinde, bu hükmün bir istisnasını teşkil edebileceği belirtilmektedir.

Oyuncunun ödenmemiş maaşlarından dolayı haklı nedenle sözleşmesini feshetmesinin tek koşulu, kulübü en az 15 gün önceden bildirimde bulunarak ihtar etmesi olduğu belirtilmektedir. Böylelikle düzenleme öncesinde futbolcu sözleşmelerine eklenen ve maaş ödemeleri için kulüplere ilave süre kazandıran sözde “lütuf dönemleri” maddelerinin, yeni eklenen 18.6’ncı maddesi ile artık herhangi bir geçerliliğinin bulunmayacağı söylenebilmektedir. Sözleşmelere eklenen bu tarz maddeler ile oyuncunun istismar edilmesinin önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Belirtmek gerekmektedir ki ulusal toplu iş sözleşmeleri istisnası bu maddeler için de uygulanmaktadır. Ayrıca bu düzenlemenin yürürlüğe giriş tarihi itibariyle halihazırda var olan sözleşmelerde yer alan maddeler, bu değişiklikten etkilenmeyecektir.

Madde 17: Oyuncu Tazminatı İçin Yeni Ölçütler

FIFA RSTP’nin en önemli ve en çok atıf yapılan maddelerinden biri olan 17.madde kapsamında gerçekleştirilen değişikliklerin dikkate değer olduğu belirtilmelidir.

FIFA RSTP’nin 17.maddesi taraflardan birinin haklı bir sebep olmaksızın sözleşmeyi ihlal etmesinin sonuçlarını düzenlemektedir.

Maddenin değişiklikten önceki hali şu şekildedir;

“Her durumda, ihlali gerçekleştiren taraf tazminat ödemekle yükümlüdür. Antrenman tazminatına ilişkin 20.madde ve Ek 4.madde hükümlerine tabi olmak üzere ve sözleşmede aksi belirtilmedikçe ihlalin tazmin edilmesi ilgili ülkenin kanunları, sporun özgüllüğü ve diğer objektif kriterlerin değerlendirilmesi sonucu belirlenecektir. Özellikle mevcut sözleşme ve/veya yeni sözleşme kapsamında yer alan hükümler uyarınca oyuncuya verilecek ücret ve diğer teşvikler, en fazla beş yıla kadar sözleşmenin bitimine kadar süreyi, eski kulüp tarafından ödenmiş olan veya henüz ödenmemiş ancak muaccel hale gelmiş olan (sözleşme hükümleri uyarınca itfa edilmiş olan) ve söz konusu sözleşme ihlalinin korunmanın sağlandığı sürede gerçekleşip gerçekleşmediği kriterleri dikkate alınacaktır.”

Bu fıkrada kullanılmış olan belirsiz ifadeler, uygulamada, her bir davada ödenecek tazminatın hesaplanması için FIFA / CAS hakemlerine önemli ölçüde takdir yetkisi sağlamaktadır. Ancak bu husus futbol paydaşları arasında, ihlale uğrayan taraf lehine hükmedilecek tazminatın hesaplanması için “doğru ve adil” bir yöntem teşkil edip etmediğine ilişkin tartışmaların da temelini oluşturmaktadır.

Yeni düzenlemeler kapsamında, yukarıda yer verilen hüküm uygulanmaya devam edecektir. Ancak tazminatın nasıl hesaplanması gerektiği hususunda aşağıda yer alan ve önceki düzenlemeye göre daha çok kesinlik sağlayan hükümler eklenmektedir:

  • Oyuncu, önceki sözleşmesinin sona ermesini takiben başka bir kulüple yeni bir sözleşme imzalamamışsa (yani, herhangi bir “zarar azaltma” söz konusu değilse), genel bir kural olarak, tazminat, erken feshedilen sözleşmenin kalan değerine eşit olacaktır.

  • Oyuncunun sözleşmenin feshinden sonra yeni bir kulüple sözleşme imzalaması halinde, söz konusu sözleşmenin değeri (önceki sözleşmenin kalan süresine karşılık gelen süre için) sözleşmenin artık değerinden “zarar azaltma” olarak azaltılır. Net değer şimdi “Azaltılmış Tazminat” olarak tanımlanmaktadır.

  • Ayrıca, eğer fesih muaccel borçlardan kaynaklanıyorsa (yukarıda ele alınmıştır), “Ek Tazminat” olarak bir üç aylık maaş ya da “fevkalade koşullar altında” en fazla altı aylık maaş kadar miktar tazminata eklenir.

  • Yukarıda hesaplanan toplam tazminat, erken feshedilen sözleşmenin artık değerini aşamaz. Böylelikle haksız şekilde zenginleşmenin önüne geçilmek istenmiştir.


  • Yazının önceki bölümlerinde açıklanan gecikmiş borçlar ile ilgili olarak, ulusal düzeyde geçerli bir şekilde müzakere edilen toplu iş sözleşmeleri, yukarıdaki FIFA RSTP hükümlerini geçersiz kılabileceği belirtilmektedir.

    FIFA / CAS'ın bu hüküm kapsamında hala bir miktar takdir yetkisine sahip olmasına rağmen, hesaplama metodolojisinin açıklığa kavuşturulması hem oyuncuların hem de kulüplerin artık geçerli bir sebep olmadan bir sözleşmeyi feshetmelerinin olağan sonuçlarına ilişkin taraflara daha kesin bir öngörü sağlayacaktır. Bu nedenden ötürü olumlu bir ilerleme olarak nitelendirilen değişiklik, FIFA ve CAS içtihatlarının da daha tutarlı ve istikrarlı olarak oluşturulacağı ifade edilmektedir.

    Yeni Mükerrer Madde 24: Parasal Cezaların Uygulanması

    Düzenlemeden önce, takımlar, koçlar veya oyuncular aleyhine verilen parasal yaptırımların icrasının yerine getirilmesi, FIFA’nın disiplin yaptırımları tehdidi ile sağlanmaktaydı. Yeni düzenleme ile bu durum prensip olarak aynı kalmakta ancak FIFA bünyesinde bulunan karar organlarının (Uyuşmazlık Çözüm Dairesi (“DRC”) veya Oyuncu Durum Komitesi (“PSC”) ilgili ceza ile birlikte aynı zamanda bu cezanın zamanında ve gerektiği gibi ifa edilmemesinin sonuçları hakkında da hüküm bildirecekleri bir sistem öngörülmektedir.

    Düzenlemeye göre ceza ödememenin yaptırımları şöyle belirtilmektedir;

  • Bir kulübe karşı, üç ardışık transfer dönemine kadar transfer yasağı;
  • Bir oyuncuya karşı, altı aya kadar resmi maçlarda mücadele etme yasağı.


  • FIFA kararının kesin olması, yani ilgili karara karşı Spor Tahkim Mahkemesi (“CAS”) nezdinde itiraz edilememesi durumunda borçlunun gerekli banka bilgilerini aldıktan sonra 45 gün içinde ödemeyi gerçekleştirmemesi halinde, belirtilen yaptırımların derhal uygulanabileceği hususu önem arz etmektedir. Borcun ödenmesi halinde ise bu yaptırımların derhal kaldırılacağı belirtilmektedir.

    FIFA, bu düzenleme ile bir kulübe karşı uygulanabilecek olan transfer dönemi yasağını ikiden üçe çıkarmaktadır. Yeni düzenleme ile öngörülmüş olan yaptırımların bu açıdan oyuncular için faydalı olduğu belirtilmelidir.

    Eski sistemde taraflar FIFA DRC/PSC karar organlarının karar vermesi neticesinde yaptırıma tabi tarafın cezayı ifa etmesini beklemek, ifa etmemesi halinde ise ifa edilmemesine ilişkin yaptırımın saptanması için FIFA Disiplin Kuruluna başvurmak zorunda kalmaktaydılar. Bu süreçte yaşanan doğal gecikmeler, borçluların ödemeleri geciktirmesi ve alacaklıların alacağına mümkün olduğu kadar geç ulaşmaları amacıyla kötü niyetli olarak istismar edilmekteydi.

    FIFA DRC/PSC karar organlarının öngöreceği cezaların yanında bunların yerine getirilmemesi durumunda hangi yaptırımların uygulanacağının da belirlenmesi sistemi ile ceza ve yaptırım sürecinin seri hale getirilmesi hedeflenmektedir.

    Sözleşme hukukunda zayıf tarafı koruyarak, güçlü tarafta bulunan tarafından istismar edilmesinin önlenmesi hukuk düzeni içerisinde ulaşılmak istenen hedeflerden bir tanesidir.

    FIFA Oyuncuların Statüsü ve Transferlerine İlişkin Düzenlemelerde yapılmış olan bu değişikler ile taraflar arasında var olan güç dengesizliğinin giderilmeye çalışılması ile futbol dünyası paydaşlarını daha sağlıklı bir futbol atmosferi gözlemleyecekleri inancındayız.

    Spor Hukuku hakkında daha fazla bilgi almak ve her türlü sorunuzu iletmek için info@guzeloglu.legal adresinden bize ulaşabilirsiniz.

    Yazar: Abdülkadir Güzeloğlu & Tarık Kurban
    İlişkili Alanlar: Spor Hukuku